Φθόριο και Προστασία των Δοντιών
Όσο και αν φαίνεται παράξενο, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ούτε μία κανονική και αυστηρά ελεγχόμενη επιστημονική μελέτη για τη δράση που έχει το φθόριο στην τερηδόνα των δοντιών. Και, βέβαια, κανείς δεν έχει τη διάθεση να κάνει μια τέτοια μελέτη καθώς, στις ΗΠΑ τουλάχιστον, όσοι βρήκαν στοιχεία που πηγαίνουν ενάντια στο δόγμα της χρησιμότητας του φθορίου είτε υποχρεώθηκαν να τα «μαγειρέψουν» και να τα αποσιωπήσουν, είτε είδαν την καριέρα τους να καταστρέφεται αυτοστιγμή. Η American Dental Association, λέει πως «υπάρχουν συντριπτικά επιστημονικά στοιχεία που δείχνουν ότι η χρήση, του φθορίου προστατεύει από την τερηδόνα», ενώ η Washington State Dental Association αντιμετωπίζει την φθορίωση ως «μια από τις σημαντικότερες και πιο επιτυχημένες επεμβάσεις στη δημόσια υγεία τον 20ου αιώνα». Μόνο που αυτά τα στοιχεία δεν υπάρχουν πουθενά !!!
Οι αναθέσεις στις παραπάνω τοποθετήσεις των Οδοντιατρικων Συλλόγων των HΠΑ, συνοψίζονται από τον Dr John Colquhoun σε ένα άρθρο του με τον τίτλο «Γιατί άλλαξα γνώμη για τη φθορίωση του νερού» {Why I changed my mind about water fluoridation) που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Perspectives in Biology and Medicine. Ο Colquhoun είναι πρώην επικεφαλής της οδοντιατρικής υπηρεσίας του Auckland, της μεγαλύτερης πόλης της Νέας Ζηλανδίας και ήταν ένας υπέρμαχος της φθορίωσης του νερού, έως τη στιγμή που άρχισε να συγκεντρώνει στοιχεία από όλο τον κόσμο για τη δράση του φθορίου στον ανθρώπινο οργανισμό και την, υποτιθέμενη κατ’ αυτόν, προστασία που προσφέρει από την τερηδόνα.
Με βάση τα στοιχεία που συγκέντρωσε, δεν υπάρχει καμία ή υπάρχει ελάχιστη και μη σημαντική διαφορά ανάμεσα στά ποσοστά τερηδόνας ανάμεσα στους κατοίκους των πόλεων που χρησιμοποιούν φθοριωμένο νερό και σε εκείνους που ζουν σε πόλεις που δεν γίνεται φθορίωση τού νερού. Γρήγορα αντιλήφθηκε πως η πραγματική και τεκμηριωμένη ελάττωση των ποσοστών της τερηδόνας των δοντιών που παρατηρείται τα τελευταία πενήντα χρόνια σε όλες τις χώρες του (δυτικού) κόσμου δεν οφείλεται στο φθόριο, αλλά σε άλλους παράγοντες και, κυρίως, στη βελτίωση των συνθηκών ζωής και διατροφής.
Σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Dental Research, φαίνεται ότι στον γενικό πληθυσμό των χωρών που δεν φθοριώνουν το νερό της Δυτικής Ευρώπης υπάρχει μια μείωση των ποσοστών της τερηδόνας και των σφραγισμάτων τα τελευταία πενήντα χρόνια, αντίστοιχη με εκείνη των ΗΠΑ, και αυτό παρά το γεγονός ότι το 98% των κατοίκων τους πίνουν νερό που δεν έχει φθοριωθεί. Η φθορίωση του νερού στις ΗΠΑ ξεκίνησε πειραματικά το 1945, (πήραν την ιδέα από τους συμμάχους, Κομμουνιστές) όταν επιλέχθηκαν δύο αρκετά όμοιες πόλεις του Michigan για να γίνει μια δεκαπεντάχρονη μελέτη που θα επέτρεπε να μετρηθεί επιστημονικά η υπόθεση ότι το φθόριο και η φθορίωση του νερού προστατεύει από την τερηδόνα. Οι δύο αυτές πόλεις ήταν το Grand Rapids, όπου το νερό του φθοριώθηκε και το Muskegon το οποίο αποτελούσε την πόλη ελέγχου. Η μελέτη αυτή δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, αλλά διεκόπη από τον δεύτερο χρόνο, λόγω της επικράτησης των υπερμάχων εναντίον της φθορίωοης του νερού. Δηλαδή … στου κασίδη το κεφάλι μαθαίνουν οι μπαρμπέρηδες!!
Το 1995, γιορτάστηκαν τα πενήντα χρόνια της φθορίωσης με εκδηλώσεις και πηχυαίους τίτλους στις εφημερίδες για το θαυματουργό φθόριο και το πόσο μείωσε την τερηδόνα στους κατοίκους του Grand Rapids. Περιέργως, κανένα από τα ΜΜΕ δεν εξέτασε τα ποσοστά της τερηδόνας και στο Muskegon, ώστε να κάνει μια σύγκριση. Ίσως γιατί μια τέτοια σύγκριση θα έδειχνε πως και στο Muskegon υπήρχε μια αντίστοιχη πτώση, κάτι που θα τεκμηρίωνε πως τελικά το φθόριο στο νερό δεν προσφέρει τίποτα στην υγεία των δοντιών.
Πάντως, το 1976 το almanac του CBS News έδειξε πως στις πόλεις των ΗΠΑ που φθορίωναν το νερό υπήρχαν, κατά μέσο όρο, 76,7 οδοντίατροι ανά 100.000 πληθυσμού, ενώ στις πόλεις που δεν φθορίωναν το νερό υπήρχαν μόνον 59,2. H πραγματική όμως έκπληξη ήταν ο αριθμός των οδοντιάτρων στις τρεις πόλεις των ΗΠΑ που πρώτες φθορίωσαν το νερό τους προκειμένου «να προστατέψουν» την υγεία των δοντιών των κατοίκων τους, την Grand Rapids του Michigan, την Newburgh της New York και την Evanston του Illinois. Σε αυτές τις πόλεις μετρήθηκαν ότι υπήρχαν κατά μέσο όρο 121 οδοντίατροι ανά 100.000 κατοίκους, περισσότεροι από τους διπλάσιους σε σχέση με όσους υπήρχαν στις πόλεις που δεν φθορίωναν το νερό τους!
Ωστόσο, το πιο ειρωνικό στην όλη υπόθεση ήταν τα γεγονός ότι, τον Μάρτιο του 1990, ο Mike Overbey, Πρόεδρος της American Dental Association, φωτογραφήθηκε κατά την επίσημη παραλαβή μιας επιταγής 100.000 δολαρίων από την Procter & Gamble, «για να τιμηθεί η επέτειος των 30 χρόνων από την αναγνώριση της προστατευτικής, δράσης της οδοντόκρεμας Cr… από την American Dental Association»
Δηλητηρίαση από φθόριο
Ωστόσο, ακόμα και αν το φθόριο προστάτευε πραγματικά από την τερηδόνα, η συσσώρευση του στον ανθρώπινο οργανισμό έχει συσχετιστεί με τόσα άλλα προβλήματα υγείας, που κανονικά η διάδοση και η χρήση των φθοριούχων θα έπρεπε να ρυθμίζεται από μέτρα αντίστοιχα με εκείνα που ισχύουν για τον μόλυβδο ή το αρσενικό. Για να τα πάρουμε με τη σειρά, η δηλητηρίαση από το φθόριο και τις φθοριούχες ενώσεις έχει δύο μορφές: την οξεία και τη χρόνια, ακριβώς όπως ισχύει και για κάθε άλλο τοξικό στοιχείο. Στην ιστορία της βιομηχανικής εποχής της ανθρωπότητας, από το 1850 μέχρι σήμερα, έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις, τόσο γενικευμένης δηλητηρίασης του πληθυσμού ολόκληρων περιοχών από τοξικά φθοριούχα απόβλητα, όσο και ατομικών περιπτώσεων δηλητηρίασης, μετά από λήψη η έκθεση σε μεγάλες συγκεντρώσεις φθοριούχων. Ας δούμε ενδεικτικά κάποιες τέτοιες περιπτώσεις:
* Το 1930, στη Meuse Valley του Βελγίου, 600 άνθρωποι παρουσίασαν προβλήματα υγείας και 60 πέθαναν μετά από διαφυγή τοξικών φθοριούχων αερίων από τις μεταλλουργίες της περιοχής.
* Το 1948, στην πόλη Donora της Pennsylvania, 6.000 άνθρωποι παρουσίασαν συμπτώματα δηλητηρίασης και 17 πέθαναν.
* Το 1952 στο Λονδίνο, ανάμεσα στις 5 και τις 9 Δεκεμβρίου, μια θερμική αναστροφή της ατμόσφαιρας προκάλεσε τη συσσώρευση (και) τοξικών φθοριούχων, με αποτέλεσμα να παρουσιάσουν προβλήματα υγείας δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι και να σημειωθούν περίπου 2.000 περισσότεροι θάνατοι στο Λονδίνο, σε σχέση με τον συνήθη αριθμό θανάτων στο αντίστοιχο διάστημα.
* Αντίστοιχα επεισόδια στο Λονδίνο συνέβησαν και το 1945, 1956 και 1957, με αποτέλεσμα 600, 500 και 400 θανάτους αντίστοιχα.
* Τέλος, τον Μάιο του 1992, στο Hooper Bay της Alaska, 260 άνθρωποι δηλητηριάστηκαν και 1 πέθανε, αφού ήπιαν νερό που περιείχε φθόριο.
Ως προς τις περιπτώσεις ατομικής οξείας δηλητηρίασης από φθοριούχα, οι καλύτερα καταγεγραμμένες προέρχονται από τις ΗΠΑ και σχετίζονται επίσης με τη χρήση και την κατανάλωση φθοριωμένου νερού.
* Ενδεικτικά, τον Ιούλιο του 1993, στο Chicago του Illinois, 3 νεφροπαθείς πέθαναν και 5 παρουσίασαν συμπτώματα δηλητηρίασης, και πάλι εξαιτίας της χρήσης φθοριωμένου νερού κατά τη διαδικασία της αιμοκάθαρσης.
* Τον Ιούλιο του 1991, στο Porgate του Michigan, 40 παιδιά παρουσίασαν συμπτώματα οξείας δηλητηρίασης χωρίς, ευτυχώς, να πεθάνει κανένα μετά από αύξηση της συγκέντρωσης του φθορίου στο δίκτυο ύδρευσης. Και υπάρχουν αρκετά ακόμα αντίστοιχα επεισόδια που συνήθως αφορούν νεφροπαθείς, διαβητικού ή παιδιά, καθώς αυτοί είναι πιο ευαίσθητοι στην έκθεση στο φθόριο.
Όλα τα παραπάνω δεν θα έπρεπε να φαίνονται περίεργα, αφού το φθόριο και οι φθοριούχες ενώσεις, από ιατρικής πλευράς, θεωρούνται δηλητήρια! Και αυτό είναι κάτι που ξεκάθαρα περιγράφεται στο Journal of the American Medical Association (JAMA), που στο τεύχος του 9-1943 επί λέξει αναγράφεται: «Τα φθοριούχα εν γένει είναι γενικά πρωτοπλασματικά δηλητήρια που επηρεάζουν την διαπερατότητα της κυτταρικής μεμβράνης και αναστείλουν διάφορα ένζυμα. Οι ακριβείς μηχανισμοί της δράσης τους δεν έχουν βρεθεί».
Ο βαθμός της τοξικότητας και της επικινδυνότητας του φθορίου γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρος σε μια έκθεση του Akron (Ohio) Regional Poison Center, που δημοσιεύθηκε το 1991: «έχουν αναφερθεί θάνατοι μετά την κατάποση φθορίου σε ποσότητα 16 χιλιοστών του γραμμαρίου, ανά κιλό βάρους του ανθρώπου που τα λαμβάνει. Μόνο 1/10 της ουγγιάς, φθόριο, είναι ικανό να σκοτώσει έναν ενήλικα, με βάρος πενήντα κιλών» και «στις φθοριούχες οδοντόκρεμες περιέχεται μέχρι και 1 χιλιοστό του γραμμαρίου φθόριο ανά γραμμάριο προϊόντος».
Πόση ποσότητα οδοντόπαστας χρειάζεται για να σκοτώσει ένα ποντίκι;
Παρόλο που τα φθοριούχα είναι γνωστά τοξικά δηλητήρια, ωστόσο επιτρέπεται να υπάρχουν στα τρόφιμα, στο νερό και σε άλλα προϊόντα καθημερινής χρήσης, με το επιχείρημα πως προστατεύουν από τη τερηδόνα των δοντιών. Όμως, την ίδια προστασία από την τερηδόνα μπορούν να προσφέρουν και όλα τα άλλα βαριά μέταλλα όπως ο άργυρος, ο μόλυβδος και το αρσενικό, ακόμα και το ουράνιο. Γιατί το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε ειδικά στο φθόριο και στα φθοριούχα; Να το επαναλάβω για να γίνει κατανοητό!
«Τα φθοριούχα εν γένει είναι γενικά πρωτοπλασματικά δηλητήρια που επηρεάζουν την διαπερατότητα της κυτταρικής μεμβράνης και αναστείλουν διάφορα ένζυμα. Οι ακριβείς μηχανισμοί της δράσης τους δεν έχουν βρεθεί» Journal of the American Medical Association (JAMA), τεύχος 9-1943
Ένας από τους πρώτους μελετητές των επιπτώσεων της φθορίωσης του νερού (ΗΠΑ), αλλά και γενικότερα του φθορίου στην ανθρώπινη υγεία είναι ο ελληνικής καταγωγής Dr John Yiamouyiannis. Ήδη από το 1977 είχε ασχοληθεί εντατικά με την μελέτη των επιπτώσεων του φθορίου και υπήρξε μαχητικότατος στην καταπολέμηση της πολιτικής φθορίωσης του νερού που ακολουθείται στις Ηνωμένες πολιτείες. Όταν το 1977 ο δρ. John Yiamouyiannis σε συνεργασία με τον δρ. Dean Burk δημοσίευσαν τη μελέτη τους, που έγινε για να καθοριστεί εάν αυξήθηκαν τα ποσοστά θανάτου από καρκίνους φθορίωσης μετά τη δεκαετία του 1950, προκάλεσαν μεγάλη ανησυχία στους Αμερικανούς και ακολούθησε μία σειρά από ακροάσεις τους στο Κογκρέσο.
21 ημέρες μετά ακολούθησε δίκη στο δικαστήριο της Πενσυλβάνια. Εκεί ο προεδρεύων δικαστής, πεπεισμένος πλέον για τις αρνητικές επιπτώσεις της φθορίωσης, διέταξε τη διακοπή χρήσης του καθώς αποτελούσε κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Η απόφαση, ωστόσο, είχε ακυρωθεί για λόγους δικαιοδοσίας και σε διοικητικό επίπεδο η πολιτική της φθορίωσης παρέμεινε αμετάβλητη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης τους, η φθορίωση του νερού στις HΠA ευθύνεται για περίπου 10.000 περίπου επιπλέον θανάτους από καρκίνο κάθε χρόνο!
