Φθόριο και Εγκέφαλος
Στην ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε το 1991 από την Public Health Service των ΗΠΑ με τίτλο Fluoride Benefits and Risks, σημειώνεται απλά πως υπάρχει μια σχετική αδιαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού από το φθόριο, ωστόσο δεν γίνεται καμία αναφορά στις δράσεις που το φθόριο μπορεί να έχει στον εγκέφαλο ή το νευρικό σύστημα εν γένει. Και αυτό είναι αρκετά παράξενο, καθώς από πάρα πολλά χρόνια είναι γνωστό πως το φθόριο αναστέλλει τη δράση του ενζύμου ακετυλοχολινεστεράση, που συμμετέχει στη μετάδοση του νευρικού σήματος.
Ακόμα μια σειρά από ιατρικές και ψυχολογικές μελέτες που έγιναν στη Ρωσία το 1974 σε εργάτες που παρουσίαζαν επαγγελματική φθορίωση, δείχνουν ότι αυτοί, σε ένα ποσο στό 79%, παρουσίαζαν μια σειρά από ψυχολογικές και νευρολογικές διαταραχές, καθώς και διαταραχές της λειτουργίας του εγκεφάλου. Σε μια ανασκόπηση των σχετικών με το θέμα δημοσιευμένων εργασιών που έγινε το 1994, σημειώνεται πως η χρόνια έκθεση στο φθόριο ενδέχεται να σχετίζεται με εγκεφαλικές δυσλειτουργίες που αφορούν κυρίως στη συγκέντρωση της προσοχής και στη μνήμη και ο συγγραφέας της προτείνει διάφορους πιθανούς μηχανισμούς που σχετίζονται με αυτή την τοξική δράση του φθορίου. Και αυτά δεν ήταν παρά η αρχή.
Σύμφωνα με δύο μελέτες, οι οποίες έγιναν στην Κίνα στα μέσα της δεκαετίας του 1990 αρχικά από τον Κινέζο επιστήμονα Li και στη συνέχεια από τον Zhao, η αυξημένη πρόσληψη φθορίου έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του δείκτη νοημοσύνης (IQ). Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η επίδραση της υψηλής συγκέντρωσης φθορίου στον εγκέφαλο ενδέχεται να ξεκινάει ακόμα και από το στάδιο του εμβρύου ή του νεογέννητου, όταν η ανάπτυξη του εγκεφάλου είναι περισσότερο έντονη. Τα παραπάνω ευρήματα δείχνουν ότι η διαφοροποίηση των νευρικών κυττάρων είναι μικρότερη από τη φυσιολογική και ότι η εν γένει ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου είναι καθυστερημένη, σε σχέση με την ηλικία της κυήσεως τους.
Μια ακόμα σχετική έρευνα δημοσιεύτηκε από τους Mullenix, Denbesten et al. το 1995. Η εργαστηριακή αυτή έρευνα, η οποία έγινε σε αρουραίους, αποτελώντας και την πρώτη που διεξήχθη σε απολύτως ελεγχόμενες συνθήκες, απέδειξε πως το φθόριο προκαλεί μία γενικευμένη διαταραχή της συμπεριφοράς με ένα τρόπο που θα μπορούσε να περιγραφεί, κατ’ αντιστοιχία, στους ανθρώπους ως κινητικές διαταραχές, μείωση του IQ και μαθησιακές δυσκολίες. Ένα ακόμα σημαντικό σημείο αυτής της εργασίας είναι το ότι, σύμφωνα με τους συγγραφείς, οι σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις φθορίου έχουν σημαντική τοξική δράση στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα, ακόμα και προτού εμφανιστούν οποιαδήποτε συμπτώματα σκελετικής φθορίωσης.
Το φθόριο ως μέσο μαζικού Mind Control
Ανάμεσα στις ανώτερες λειτουργίες του εγκεφάλου περιλαμβάνονται τόσο η κριτική σκέψη, όσο και ικανότητα αντίδρασης σε πράγματα με τα οποία διαφωνούμε. Ωστόσο, οι δράσεις του φθορίου δεν αποτελούν στην πραγματικότητα κάτι το καινούργιο. Η γνώση ότι το φθόριο έχει την ικανότητα να επηρεάζει το μυαλό και τη συμπεριφορά του ανθρώπου είναι καλά τεκμηριωμένη από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά σε μια ομοιοπαθητική Materia Medica, στα λήμματα που αναφέρονται σε φθοριούχες ενώσεις, όπως για παράδειγμα το Fluoricum Acidum. Και μπορεί βέβαια να μην ήταν ακριβώς γνωστό ότι το φθόριο ελαττώνει την παραγωγή και τη δραστικότητα της τεστοστερόνης, όπως είδαμε παραπάνω, όμως η δράση των αλογόνων, κυρίως του βρώμιου και του φθορίου, στη libido του άνδρα ήταν γνωστή. Γι’ αυτό έδιναν στους στρατιώτες κατά τη διάρκεια των δύο Παγκόσμιων Πολέμων: είτε τσάι, είτε αλάτι που περιείχαν βρώμιο ή φθόριο, προκείμενου να περιοριστεί η ερωτική τους διάθεση, οι επισκέψεις στους οίκους ανοχής και οι απώλειες στον αριθμό των αξιόμαχων στρατιών, λόγω των αφροδίσιων νοσημάτων!! Τους ήθελαν θυσία στα σαρκοπέδια και όχι για τα κρεβάτια ηδονής!
Έκθεση σε μολυσμένη από φθοριούχα ατμόσφαιρα
Σε περιοχές όπου υπάρχουν πολλά εργοστάσια, ο αέρας δεν είναι καθαρός. Και επειδή το φθόριο αποτελεί ένα από τα κυριότερα τοξικά απόβλητα της βαριάς βιομηχανίας, είναι επόμενο οι άνθρωποι που ζουν και εργάζονται σε μια τέτοια περιοχή να εισπνέουν και κάποιες ποσότητες φθορίου. Οι βιομηχανίες που έχουν συσχετιστεί με τη μεγαλύτερη απελευθέρωση φθορίου στο περιβάλλον είναι τα χαλυβουργεία, οι μονάδες παραγωγής αλουμινίου και ψευδαργύρου, εργοστάσια που χρησιμοποιούν κάρβουνο ή και λιγνίτη ως πρώτη ύλη, τα εργοστάσια που φτιάχνουν τούβλα και κεραμικά, τα διυλιστήρια και οι βιομηχανίες παραγωγής λιπασμάτων. Ένας επιπλέον κίνδυνος για την απελευθέρωση φθοριούχων στην ατμόσφαιρα μιας πόλης ακούει στο όνομα «αμόλυβδη βενζίνη». Γιατί ναι μεν έπρεπε να φύγει ο μόλυβδος από τη βενζίνη προκειμένου να προστατευτούμε από τη ρύπανση μολύβδου, οι ανάγκες όμως των αυτοκινήτων για βενζίνη υψηλών οκτανίων παρέμειναν. Ο τρόπος όμως να εξασφαλιστούν υψηλά οκτάνια είναι η χρήση φθοριούχων ουσιών…
Φυσική έκθεση στο φθόριο
Το τι ακριβώς συμβαίνει με τις φυσικές συγκεντρώσεις φθορίου στα διάφορα μέρη της Ελλάδας, εμείς τουλάχιστον δεν το γνωρίζουμε, καθώς δεν μπορέσαμε να εντοπίσουμε πουθενά τα σχετικά στοιχεία. Ωστόσο, το θέμα της φυσικής έκθεσης πηγαίνει λίγο μακρύτερα. Αρκεί μια βροχή για να τα μεταφέρει στο έδαφος τα φθοριούχα της ατμόσφαιρας, και από εκεί στο νερό και στη διατροφική αλυσίδα. Ο παράγοντας «γεωργική παραγωγή» Η σημερινή γεωργική παραγωγή, λόγω του τρόπου, της έντασης και της «παραγωγικότητας» που απαιτεί, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να επιτευχθεί χωρίς τη χρήση λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και παρασιτοκτόνων. Αυτό ισχύει, σε μικρότερο βαθμό, ακόμα και για τις «βιολογικές» καλλιέργειες. Η χρήση τους έχει υπολογιστεί ότι προσθέτει στο χώμα και στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής από 8 έως 20 κιλά φθορίου ανά εκτάριο καλλιεργήσιμης γης! Υπάρχουν περί τα 150 ζιζανιοκτόνα που περιέχουν φθόριο στη σύνθεση τους. Τα τρία περισσότερο χρησιμοποιούμενα στην Ελλάδα περιέχουν υψηλά ποσοστά φθορίου.
Φθόριο και νερό
Η συγκέντρωση του φθορίου στο νερό μιας περιοχής είναι κάτι που σχετίζεται κυρίας με τα πετρώματα που το νερό συναντά στη διαδρομή του και, βέβαια, από τη χημική σύνθεση των σωλήνων που το μεταφέρουν. Λόγω της διάδοσης του φθορίου στον φλοιό της γης και της εκτεταμένης μόλυνσης του περιβάλλοντος, μικροποσότητες φθορίου μπορούν να εντοπιστούν σε κάθε δείγμα νερού, ανάλογα με την ευαισθησία της μεθόδου που χρησιμοποιείται για την ανάλυση του. Μπορούμε τουλάχιστον να μην βάζουμε στον οργανισμό μας επιπλέον φθόριο από μόνοι μας.
Σχετικά με την Ελλάδα, δεν έγινε δυνατόν να βρούμε τα όρια της συγκέντρωσης του φθορίου στο νερό, πέρα από τα οποία το νερό χαρακτηρίζεται ως μη-πόσιμο. Το νερό όμως έχει αποκτήσει ειδική σημασία κυρίως γιατί, σε αρκετές παλιότερα και σε λιγότερες σήμερα, χώρες του κόσμου φθοριώνοταν συστηματικά. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ωστόσο, το θέμα με τη φθορίωση του νερού δεν περιορίζεται στενά στις συγκεκριμένες χώρες που χρησιμοποιούν την πρακτική αυτή. Για παράδειγμα, αν τρως για πρωινό π.χ. corn flakes, τα οποία έχουν παραχθεί σε μια χώρα που το νερό της φθοριώνεται και η όλη επεξεργασία τους έχει γίνει με φθοριωμένο νερό, τότε στο πρωινό σου περιέχεται και ένα σημαντικό μέρος της ποσότητας του φθορίου που υπήρχε στο νερό που χρησιμοποιήθηκε για την επεξεργασία τους.
Φθόριο και τροφές
Σε όλες τις τροφές υπάρχουν φυσικά απειροελάχιστες ποσότητες φθορίου. Μια βάση δεδομένων που περιέχει τις συγκεντρώσεις φθορίου στις διάφορες τροφές είναι η US Department of Agriculture, National Fluoride Database of Selected Beverages and Foods και σε αυτή μπορεί να ανατρέξει όποιος επιθυμεί περισσότερες πληροφορίες για το θέμα αυτό. Στη συνέχεια, παρατίθενται μερικές από τις τροφές που είτε έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε φθόριο, είτε έχουν ειδική σημασία γιατί απευθύνονται στα παιδιά.
*Βρεφικές τροφές: Τα βρέφη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο φθόριο και γι’ αυτό τον λόγο η συγκέντρωση του σε όσα προϊόντα απευθύνονται σε αυτά θα έπρεπε να ελέγχεται αυστηρά. Η περιεκτικότητα σε φθόριο των βρεφικών τροφών επηρεάζεται από τη χώρα και τον τρόπο της βιομηχανικής παρασκευής τους, από τις τροφές που περιέχουν και την επεξεργασία τους και, τέλος, από το νερό που χρησιμοποιείται για την τελική ανασύσταση τους πριν δοθούν στο βρέφος. Δύο άλλοι παράγοντες που παίζουν επίσης ρόλο, είναι η ηλικία που αρχίζει ένα βρέφος να τρώει τις τροφές αυτές και το χρονικό διάστημα για το οποίο τις τρώει. Ο θηλασμός του βρέφους είναι η καλύτερη λύση, καθώς η συγκέντρωση του φθορίου στο μητρικό γάλα έχει βρεθεί πως είναι 100 με 200 φορές μικρότερη, σε σχέση με εκείνη που υπάρχει σε βρεφικές τροφές που είτε έχουν τύχει επεξεργασίας, είτε έχουν παρασκευασθεί με φθοριωμένο νερό. Ως μια ικανοποιητική λύση προτείνεται όλες οι τροφές για τα βρέφη να παρασκευάζονται από τους γονείς με απεσταγμένο νερό.
*Επεξεργασμένα Δημητριακά (CEREALS): Η επεξεργασία στην οποία τυγχάνουν αυξάνει τη συγκέντρωση του φθορίου, ιδιαίτερα αν αυτή γίνεται με φθοριωμένο νερό. Πρακτικά, τα περισσότερα τέτοια μείγματα δημητριακών που προέρχονται από τις ΗΠΑ και την Αγγλία, θεωρείται πως περιέχουν συγκεντρώσεις σε φθόριο που κυμαίνονται ανάμεσα στα 3,8 και τα 6,3 ppm. Αυτό τα κάνει δυνητικα επικίνδυνα, ειδικά σε περιπτώσεις που μικρά παιδιά τα τρώνε σκέτα ως σνακ ή ως ξηρούς καρπούς.
*Προϊόντα από κρέας που έχει «ξεκοκαλιστεί» μηχανικά: Όλο και περισσότερο μπαίνουν στη διατροφή διάφορα βιομηχανικά επεξεργασμένα προϊόντα κρέατος. Αυτά, πέρα από τους άλλους κινδύνους που έχουν για την υγεία, όπως τα διάφορα συντηρητικά που περιέχουν, έχει βρεθεί ότι έχουν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά φθορίου, σε σχέση με τα ίδια προϊόντα που δεν έχουν υποστεί μηχανικό «ξεκοκάλισμα». Το πρόβλημα εντοπίζεται περισσότερο σε προϊόντα από κοτόπουλο και ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος αφενός μεν στα παιδιά ηλικίας κάτω των 8 ετών και, αφετέρου, στα βρέφη, στις περιπτώσεις που διατρέφονται με παιδικές ή βρεφικές τροφές που περιέχουν μηχανικά ξεκοκαλισμένο κοτόπουλο.
*Ψάρια και Θαλασσινά: Όπως σε όλες τις περιπτώσεις των τοξικών αποβλήτων, έτσι και το φθόριο συγκεντρώνεται από το θαλάσσιο πλαγκτόν και μετά περνάει στα θαλασσινά και τα ψάρια. Τα ψάρια είναι η κατηγορία τροφών στην οποία έχουν βρεθεί οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις φθορίου, με μέση τιμή τα 2,18 ppm. Ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες φθορίου έχουν βρεθεί στα θαλασσινά, μέχρι και 3,36 ppm, και στα κονσερβοποιημένα ψάρια, μέχρι και 4,57 ppm.
*Χυμοί: Αρκετοί τυποποιημένοι χυμοί φρούτων έχει βρεθεί πως περιέχουν σημαντικές ποσότητες φθορίου, ειδικά αν προέρχονται από χώρες με φυσικά υψηλές συγκεντρώσεις φθορίου στο υπέδαφος τους, από καλλιέργειες στις οποίες έχει γίνει εκτεταμένη χρήση φθοριούχων λιπασμάτων και παρασιτοκτόνων ή αν σε κάποιο στάδιο της παραγωγής τους χρησιμοποιήθηκε φθοριωμένο νερό. Πριν αγοράσετε ένα χυμό, προσέξτε τόσο τη χώρα προέλευσης, όσο και τη χώρα συσκευασίας του.
*Ανθρακούχα Αναψυκτικά: Προσοχή και πάλι στη χώρα παραγωγής τους. Ένα ανθρακούχο αναψυκτικό που παράγεται στις ΗΠΑ ή σε μια άλλη χώρα με φθοριωμένο νερό, περιέχει συγκεντρώσεις φθορίου από 60 έως και 120 ppm, πολύ μεγαλύτερες από το ίδιο αναψυκτικό όταν φτιάχνεται σε χώρα που δεν έχει φθοριωμένο νερό.
*Τσάι: Το τσάι, ως φυτό, φυτρώνει σε περιοχές της Ασίας που είναι φυσικά πλούσιες σε φθόριο, με αποτέλεσμα σε όλα τα είδη τσαγιού να υπάρχουν μεγάλες συγκεντρώσεις φθορίου. Η δημοτικότητα του ως αφέψημα σε όλο τον κόσμο το καθιστά, σε παγκόσμιο επίπεδο μιά από τις σημαντικότερες πηγές έκθεσης σε φθόριο. Ενδεικτικά, σε τέσσερις ποικιλίες τσαγιού οι συγκεντρώσεις που ανιχνεύθηκαν ήταν από 5,37 έως 25,7 μιλιγραμμάρια φθορίου ανά λίτρο τσαγιού. Όλες τους ξεπερνούσαν το όριο των 4 mg/1, πάνω από το οποίο, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, θεωρείται πως το φθόριο επηρεάζει το IQ στα παιδιά και αυξάνει τον κίνδυνο καταγμάτων του ισχίου.
*Μπύρα: Οι μπύρες έχουν σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε φθόριο, κυρίως ανάλογα με το πόσο φθόριο υπάρχει στο νερό της περιοχής που είναι το εργοστάσιο παραγωγής τους.
*Κρασί: Εδώ υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στις περιοχές παραγωγής του και στον τρόπο της καλλιέργειας του. Ενδεικτικά, υπήρχαν χρονιές που οι παραγωγοί κρασιού των ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να κάνουν, σχεδόν καθόλου, εξαγωγές στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω του ότι η περιεκτικότητα του σε φθόριο ήταν κοντά στο να ξεπεράσει τα αναθεωρημένα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1,0 ppm). Τα περισσότερα προβλήματα προκαλούνται από την εκτεταμένη χρήση του κρυολίτη που επιβαρύνει σημαντικά την περιεκτικότητα των σταφυλιών σε φθόριο.
Φθόριο και κάπνισμα: Σύμφωνα με την έκθεση Environmental Fluoride των Marier και Eose που δημοσιεύθηκε το 1977 στα πρακτικά του National Research Council of Canada και της Associate Committee on Scientific Criteria for Environmental Quality, το κάπνισμα μπορεί να είναι μια ακόμα σημαντική πηγή φθορίου για τους ανθρώπους.
Φθόριο και μαγείρεμα σε αντικολλητικά σκεύη, με επικάλυψη Teflon: Μήπως θυμάστε πιο είναι το χημικό όνομα του Teflon; To διαβάσατε στην αρχή του άρθρου, πολυτετραφθοροαιθυλένιο. Και όπως ίσως φαντάζεστε, το μαγείρεμα σε σκεύη με Teflon αυξάνει τη συγκέντρωση του οποιουδήποτε φαγητού σε φθοριούχα, με τον ανάλογο τρόπο που το μαγείρεμα σε σκεύη από αλουμίνιο αυξάνει τη συγκέντρωση του αλουμινίου. Η αύξηση είναι μεγαλύτερη στις περιπτώσεις που η επικάλυψη είναι φθαρμένη ή χαραγμένη.
Φθοριωμένο μαγειρικό αλάτι: Καθώς η εκστρατεία για τη φθορίωση του νερού σταμάτησε να περπατάει, βρέθηκε κάτι άλλο που θα χορηγούσε το θαυματουργό φθόριο στον οργανισμό μας. Εκτός από νερό, υπάρχει κάτι ακόμα που όλοι οι άνθρωποι του κόσμου παίρνουν καθημερινά: το απλό μαγειρικό επιτραπέζιο αλάτι.
Όσο οπισθοχωρούσε η προσπάθεια της διάδοσης της φθορίωσης του νερού, τόσο άρχισε να προτείνεται και να επεκτείνεται σε παγκόσμιο επίπεδο η φθορίωση του αλατιού. Έτσι, σήμερα, σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται πως περισσότεροι άνθρωποι τρώνε φθοριωμένο αλάτι, σε σχέση με εκείνους που πίνουν φθοριωμένο νερό. Οι βασικές χώρες στόχοι σε αυτή την προσπάθεια φθορίωσης είναι αρχικά οι χώρες της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής. Στα κράτη της Ευρώπη που σήμερα έχουν εκτεταμένα προγράμματα φθορίωσης του αλατιού, περιλαμβάνονται η Γαλλία, η Γερμανία, η Αυστρία και η Ελβετία. Στα κράτη της Κεντρικής και της Νότιας Αμερικής, ή Βολιβία, η Κολομβία, η Κόστα Ρίκα, η Δομινικανή Δημοκρατία, ή Ονδούρα, η Νικαράγουα και ο Παναμάς. Το φθοριωμένο αλάτι συνήθως περιέχει 250 ppm φθόριο, πράγμα που σημαίνει πως ένας άνθρωπος που καταναλώνει 10 γραμμάρια αλατιού την ημέρα παίρνει και 2,5 μικρογραμμάρια φθορίου. Λίγο περισσότερα, σε σχέση με όσα υπολογίζεται ότι παίρνει ένας άνθρωπος που πίνει φθοριωμένο νερό, ίσως γιατί το αλάτι δεν έχει την ίδια γενικευμένη περιβαλλοντική επίπτωση με το φθοριωμένο νερό.
Στο θέμα της εκστρατείας για τη διάδοση της χρήσης του φθοριωμένου αλατιού έχουν παρατηρηθεί διάφορα τουλάχιστον περίεργα πράγματα. Για παράδειγμα, τη διάδοση της χρήσης του σε χώρες της Λατινικής Αμερικής φαίνεται να την υποστηρίζει ιδιαίτερα μια πολυεθνικής εταιρία που είναι παγκοσμίως γνωστή για τα μίγματα των δημητριακών της, τα cereals. Τώρα το ποιος λόγος μπορεί να κρύβεται πίσω από το έντονο ενδιαφέρον μιας εταιρίας επεξεργασμένων δημητριακών για τη διάδοση της χρήσης του φθοριωμένου αλατιού, αυτό αφήνεται στη φαντασία του κάθε αναγνώστη. Το θέμα όμως της διάδοσης του φθοριωμένου αλατιού έχει σημασία για την Ελλάδα κι αυτό γιατί στη χώρα μας, στον τομέα των σουπερμάρκετ, υπάρχουν πια αρκετές γαλλικές και γερμανικές εταιρίες που προωθούν τα δικά τους προϊόντα. Το αλάτι που πουλιέται από τις εταιρίες αυτές, από πού προέρχεται και είναι φθοριωμένο ή όχι;
