Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, συνέχισαν να αντιμετωπίζουν εμφανή υπέρβαση θανάτων πολύ μετά τις αιχμές που σχετίζονται με την πανδημία της COVID-19 το 2020 και το 2021 [1,2]. Οι αριθμοί υπερβαλλόντων θανάτων που εκτιμούνται σε αυτήν την περίοδο είναι σημαντικοί.
Το Γραφείο Εθνικής Στατιστικής του Ηνωμένου Βασιλείου (ONS) υπολόγισε ότι καταγράφηκαν 7,2% ή 44.255 περισσότεροι θάνατοι στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2022 σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας (εξαιρουμένου του 2020) [1]. Αυτό συνεχίστηκε και το 2023 με 8,6% ή 28.024 περισσότερους θανάτους από ό,τι αναμενόταν να καταγράφονται τους πρώτους έξι μήνες του έτους [1]. Η έρευνα συνεχούς θνησιμότητας (CMI) βρήκε παρόμοια υπέρβαση (28.500 θάνατοι) για την ίδια περίοδο χρησιμοποιώντας διαφορετικές μεθόδους [3]. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες μέθοδοι για την εκτίμηση των υπερβαλλόντων θανάτων, η καθεμία με περιορισμούς που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την ερμηνεία, ωστόσο οι γενικές τάσεις τείνουν να είναι συνεπείς στις διάφορες μεθόδους.
Οι αιτίες αυτών των υπερβαλλόντων θανάτων είναι πιθανό να είναι πολλαπλές και θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τις άμεσες επιπτώσεις της μόλυνσης από την Covid-19 [1], οξείες πιέσεις στις υπηρεσίες οξείας νοσηλείας του εθνικού συστήματος υγείας (NHS) που είχαν ως αποτέλεσμα χειρότερα αποτελέσματα από επεισόδια οξείας νόσου [4] και διακοπή της ανίχνευσης και διαχείρισης χρόνιων ασθενειών [5]. Περαιτέρω ανάλυση ανά αιτία και ανά ομάδα ηλικίας και φύλου μπορεί να βοηθήσει να ποσοτικοποιηθεί η σχετική συμβολή αυτών των αιτιών.
Από τον Ιούλιο του 2020, το Γραφείο για τη Βελτίωση και τις Ανισότητες Υγείας (OHID) έχει δημοσιεύσει εκτιμήσεις της υπερβάλλουσας θνησιμότητας με βάση ένα μοντέλο παλινδρόμησης Poisson για την Αγγλία εβδομάδα με την εβδομάδα, συνολικά και διαχωρισμένες ανά ηλικία, εθνικότητα, περιοχή και αιτία [6]. Αυτό το μοντέλο διαπιστώνει ότι στην περίοδο από την εβδομάδα που έληξε στις 3 Ιουνίου 2022 έως τις 30 Ιουνίου 2023, οι υπερβάλλοντες θάνατοι από όλες τις αιτίες ήταν σχετικά υψηλότεροι για τις ηλικίες 50-64 ετών (15% υψηλότεροι από το αναμενόμενο), σε σύγκριση με 11% υψηλότερους για τις ηλικίες 25-49 και <25 ετών και περίπου 9% υψηλότεροι για τις ομάδες άνω των 65 ετών.
Ενώ η διάμεση ηλικία αυτών των ομάδων έχει αλλάξει από το 2020, η ανάλυση θνησιμότητας τυποποιημένη ανά ηλικία αναλύοντας τα ποσοστά θνησιμότητας ανά φύλο, βρίσκει ακόμη σαφέστερες ηλικιακές διαφορές. Η τυποποιημένη για την ηλικία CMI βρήκε παρόμοια πρότυπα, με τους υψηλότερους σχετικά υπερβάλλοντες θανάτους για το 2022 να παρατηρούνται σε νέους (20-44 ετών) και μέσης ηλικίας (45-64 ετών) ενήλικες [7]. Αυτά τα ευρήματα θα πρέπει να ερμηνευτούν προσεκτικά, λόγω της μεγαλύτερης από τη συνηθισμένη καθυστέρησης στην καταγραφή των θανάτων στο τελευταίο μέρος του 2022 [8].
Αρκετές αιτίες, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων, παρουσιάζουν μια σχετική υπέρβαση από αυτή που παρατηρείται στους θανάτους από όλες τις αιτίες (9%) κατά την ίδια περίοδο (εβδομάδα που έληξε στις 3 Ιουνίου 2022 – 30 Ιουνίου 2023), συγκεκριμένα: όλες οι καρδιαγγειακές παθήσεις (12%), καρδιακή ανεπάρκεια (20%), ισχαιμικές καρδιοπάθειες (15%), ηπατικές παθήσεις (19%), οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις (14%) και διαβήτης (13%) [6].
Για τους μέσης ηλικίας ενήλικες (50–64) σε αυτήν την περίοδο των 13 μηνών, η σχετική υπέρβαση για σχεδόν όλες τις αιτίες θανάτου που εξετάστηκαν ήταν υψηλότερη από αυτή που παρατηρήθηκε για όλες τις ηλικίες. Οι θάνατοι που αφορούσαν καρδιαγγειακά νοσήματα ήταν 33% υψηλότεροι από το αναμενόμενο, ενώ για συγκεκριμένα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι θάνατοι από ισχαιμικές καρδιοπάθειες ήταν 44% υψηλότεροι, οι εγκεφαλοαγγειακές παθήσεις 40% και η καρδιακή ανεπάρκεια 39%. Οι θάνατοι που αφορούσαν οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού ήταν 43% υψηλότεροι από το αναμενόμενο και για τον διαβήτη, οι θάνατοι ήταν 35% υψηλότεροι. Οι θάνατοι που αφορούσαν ασθένειες του ήπατος ήταν 19% υψηλότεροι από τους αναμενόμενου; για άτομα ηλικίας 50–64 ετών, το ίδιο με τους θανάτους σε όλες τις ηλικίες [9].
Εξετάζοντας τον τόπο θανάτου, από τις 3 Ιουνίου 2022 έως τις 30 Ιουνίου 2023 υπήρξαν 22% περισσότεροι θάνατοι σε ιδιωτικές κατοικίες από ό,τι αναμενόταν, σε σύγκριση με 10% περισσότερους στα νοσοκομεία, αλλά δεν υπήρξε υπέρβαση στους θανάτους σε οίκους φροντίδας και 12% λιγότεροι θάνατοι από το αναμενόμενο σε ιδρύματα. Για τους θανάτους που σχετίζονται με καρδιαγγειακά νοσήματα, η σχετική υπέρβαση σε ιδιωτικές κατοικίες ήταν υψηλότερη από όλες τις αιτίες στο 27%. Οι θάνατοι στα νοσοκομεία ήταν 8% υψηλότεροι και οι θάνατοι σε οίκους φροντίδας μόνο 3% υψηλότεροι [9].
Ο μεγαλύτερος αριθμός υπερβαλλόντων θανάτων στην οξεία φάση της πανδημίας ήταν σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Το μοτίβο τώρα είναι επίμονοι υπερβάλλοντες θάνατοι που είναι πιο εμφανείς σε σχετικούς όρους σε μέσης ηλικίας και νεότερους ενήλικες, με τους θανάτους από καρδιαγγειακά αίτια και τους θανάτους σε ιδιωτικά σπίτια να επηρεάζονται περισσότερο.
Απαιτούνται έγκαιρες και ενδελεχείς αναλύσεις για την περιγραφή τέτοιων τάσεων και για την ενημέρωση έτσι των προσπαθειών πρόληψης και διαχείρισης ασθενειών. Η αξιοποίηση τέτοιων αναλυτικών πληροφοριών έχει τη δυνατότητα να μετριάσει αυτό που φαίνεται να είναι συνεχής και άνισος αντίκτυπος στη θνησιμότητα και πιθανές αντίστοιχες επιπτώσεις στη νοσηρότητα σε ολόκληρο τον πληθυσμό.
Συνεισφέροντες
Όλοι οι συγγραφείς συνέβαλαν στο σχεδιασμό της εργασίας, ο JP-S έγραψε το πρώτο προσχέδιο, οι SC, SM και JN συνέταξαν πρόσθετες ενότητες, όλοι οι συγγραφείς εξέτασαν και σχολίασαν τα προσχέδια.
Δήλωση συμφερόντων
Ο JP-S είναι Συνεργάτης της Lane Clark & Peacock LLP, Πρόεδρος της Βασιλικής Εταιρείας Δημόσιας Υγείας και αναφέρει προσωπικές αμοιβές από τη Novo Nordisk και την Pfizer Ltd εκτός αυτής της υποβληθείσας εργασίας. Ο SM είναι συνεργάτης της Lane Clark & Peacock LLP και αναπληρωτής πρόεδρος της Διερεύνησης Συνεχούς Θνησιμότητας. Όλοι οι άλλοι συγγραφείς δεν δηλώνουν ανταγωνιστικά συμφέροντα.
Παραπομπές
1 Office for National Statistics, Deaths involving coronavirus (COVID-19) by month of registration, 2023, UK
2 G. Alicandro, C. La Vecchia, N. Islam, et al., A comprehensive analysis of all-cause and cause-specific excess deaths in 30 countries during 2020, Eur J Epidemiol (2023), 10.1007/
3 Institute and Faculty of Actuaries, England & Wales mortality monitor - week 26, 2023
4 M. Katsoulis, M. Gomes, A.G.
https://www.ahajournals.org/
5 C.E. Dale, R. Takhar, R.
https://www.nature.com/
6 Office for Health Improvement and Disparities, Excess mortality in England and English regions, 2023
https://www.gov.uk/government/
7 Institute and Faculty of Actuaries, CMI mortality monitor – Q4 2022, 2023
8 Institute and Faculty of Actuaries, CMI mortality monitor – Q3 2023, 2023
9 Office for Health Improvement and Disparities, Excess mortality: bespoke analyses, 2023
https://www.gov.uk/government/
