Οι θεραπείες των τυφλών υπό
των Ασκληπιού και Ιησού, στην αρχαιότητα και τον χριστιανισμό, του Όμηρου
Ερμείδη
[οι φωτογραφίες προέρχονται
από τις ακόλουθες ιστοσελίδες : http://archaia-ellada.blogspot.gr/2014/10/t_25.html
του Ασκληπιού που θεραπεύει τυφλό και : https://www.ekklisiaonline.gr/ekklisiaonline/kyriaki-tou-tyflou-ti-giortazoume/
του Ιησού εκ τοιχογραφίας που θεραπεύει τον εκ γενετής τυφλό]
Ελληνική μυθολογία, προκατακλυσμιαία ιστορία
Η θεραπεία της τυφλής από τον Ασκληπιό
Μία γυναίκα από την Αθήνα, ονομαζομένη
Αμβροσία, η οποία ήτο τυφλή από το ένα μάτι. Απεφάσισε να επισκεφθεί τον ναό
του Θεού Ασκληπιού εις την Επίδαυρο, για να μπορέσει να θεραπευθεί. Όταν έφθασε
εκεί, διάβασε τις επιγραφές που ανέφεραν τις θεραπείες που είχαν γίνει εις τον
ναό του Ασκληπιού, και άρχισε να δυσπιστεί. Σε ωρισμένες περιπτώσεις
μάλιστα κάγχασε, διότι θεωρούσε αδύνατον
να είχαν θεραπευθεί τόσο σοβαρές ασθένειες.
Διότι όπως εφαίνετο αδιανόητο άνθρωποι χωλοί
και τυφλοί να είχαν θεραπευθεί με το να δουν απλώς ένα όνειρο μέσα εις το
Άβατον του ναού. Αφού έκαμε καθαρμούς και την ετοίμασαν οι Ιερείς, την πήγαν
μέσα εις την Ιερά Κλίνη, εις το Άβατον να κοιμηθεί. Όταν κοιμήθηκε είδε ένα
όραμα. Ο Θεός Ασκληπιός παρουσιάστηκε και της είπε ότι θα την θεράπευε.
Ζητώντας της ως αντίτιμο για την θεραπεία, να αφιερώσει εις τον ναό έναν
ασημένιο χοίρο. Αυτό θα αποτελούσε ανάμνηση της απιστίας της, απέναντι των
θεραπειών του Θεού.
Μόλις είπε αυτά ο Θεός Ασκληπιός, είδε να τις
κάμει μία τομή εις τον τυφλό οφθαλμό της και έρριξε μέσα ένα φάρμακο. Όταν
ξύπνησε το επόμενο πρωί η Αμβροσία, σηκώθηκε και περπάτησε έξω από το Άβατον,
και έβλεπε ήτο εντελώς υγιής. Έβλεπε και από τους δύο οφθαλμούς της.
Επίσης υπάρχει και έτερα αναφορά θεραπείας
τυφλού εις το ιερό ναό του Ασκληπιού εις την Επίδαυρο.
Ήτο ένας ο οποίος ήτο τυφλός και από τους δύο
οφθαλμούς, και ο οποίος επήγε εις τον ναό του Ασκληπιού ζητώντας θεραπεία. Οι
ιερείς αφού τον έβαλαν να κάμει καθαρμούς τον ετοίμασαν να μπει εις την Ιερά
Κλίνη εις το Άβατο και να κοιμηθεί, δίνοντάς του όπως σε όλους λευκή ενδυμασία.
Και οι δυο οφθαλμοί του είχαν καταστραφεί,
όπου εις τις κόγχες δεν υπήρχε τίποτε άλλο εκτός των βλεφαρίδων.
Ορισμένοι επισκέπτες του ναού άρχισαν τα σκωπτικά σχόλια διότι δεν πίστευαν ότι
μια τέτοια περίπτωση μπορούσε να θεραπευθεί από τον Θεό. Ο τυφλός κοιμήθηκε,
και είδε ένα όραμα. Εμφανίσθηκε ο Θεός Ασκληπιός, ο οποίος του ετοίμασε ένα
φάρμακο και αφού σήκωσε τα βλέφαρα του, άλειψε όλη την περιοχή με αυτό,
λέγοντας τώρα που θα ξυπνήσεις θα είσαι καλά, θα βλέπεις. Όταν ξύπνησε ο άνδρας
είχαν θεραπευθεί και οι δυο του οφθαλμοί και έβλεπε κανονικά.
Αυτό το ιαματικό θαύμα όπως αποκαλύπτουν οι
επιγραφές που ευρέθηκαν εις την Επίδαυρο, εις το Ιερό του Θεού Ασκληπιού.
Οι αφιερωμένοι εις τον Θεό Ασκληπιό ναοί ήσαν
Ιερά όπου εχρησιμοποιούντο τα όνειρα ως θεραπευτική μέθοδος. Οι κόρες του Θεού
είναι η Πανάκεια και η Υγεία. Τα φίδια και οι σκύλοι είναι τα ιερά ζώα του Θεού
Ασκληπιού.
Το να επισκεφθεί κάποιος ασθενής τον ναό του
Ασκληπιού δεν ήτο απλή υπόθεση. Έπρεπε να τον καλέσουν οι ιερείς του ναού.
Έπρεπε να προηγηθεί νηστεία, καθαρτικό λουτρό και ψυχικός καθαρμός. Πριν
κοιμηθεί εις την Ιερά Κλίνη έπρεπε να μάθει τα τελετουργικά καθαρμού και να
κάνεις θυσίες. Όλα αυτά πριν εισέλθει εις τον ναό.
Την νύκτα που καλούσαν
κάποιον οι Ιερείς να κοιμηθεί εις το Άβατον, εντύνοντο εις τα λευκά. Εκάθοντο
δίπλα εις το ιερό άγαλμα του Θεού Ασκληπιού το οποίο περιβάλλετο από ζωντανά
φίδια. Μετά ο υπό θεραπεία ασθενής έπρεπε να τα ταΐσει με γλυκά εδέσματα, για
να τα τραβήξει μακριά από το άγαλμα, και ύστερα να προσευχηθεί εις τον Θεό
Ασκληπιό. Ώφειλε να τραγουδήσει ύμνους προς τον Θεό.
Ύστερα ο ιερεύς τον έβαζε να κοιμηθεί εις την
Ιερά Κλίνη και του έλεγε : «Μην φοβηθείς από αυτά που θα δεις εις το όνειρό σου
την νύκτα».
Την πρωΐαν ο ασθενής συζητούσε με τους ιερείς
το όνειρο που είχε δει. Η ευθύνη των Ιερέων ήτο να προετοιμάσουν τον ασθενή να
δει το θεϊκό όνειρο και, αν εχρειάζετο, να ερμηνεύσουν σε αυτόν τις εντολές του
Θεού Ασκληπιού.
Οι ιερείς του Ασκληπιού ήτο ιατροί και
θεολόγοι ταυτοχρόνως. Ήξεραν από ονειρομαντεία, από βότανα, από χειρουργική.
Πριν κοιμηθεί ο ασθενής εις την Ιερά Κλίνη εις το Άβατο, τον παρακολουθούσαν οι
ιερείς όταν εκοιμάτο για να εντοπίσουν σημεία που θα έδειχναν ότι είναι έτοιμος
να κοιμηθεί εις το Άβατον.
Όταν οι οιωνοί ήτο σωστοί, ο ασθενής
εισέρχετο εις το Άβατον. Εκεί εθεωρείτο ότι θα κοιμηθεί δίπλα εις τον Θεό
Ασκληπιό. Θα έβλεπε ένα όνειρο, όπου είτε θα τον θεράπευε άμεσα ο Θεός, είτε θα
του έλεγε τι να κάνει για να θεραπευθεί. Όταν θεραπεύετο, έπρεπε να χαράξει σε
μία επιγραφή την εμπειρία που έζησε, ώστε οι νέοι ασθενείς να θαυμάζουν την
ιαματική δύναμη του Θεού Ασκληπιού.
Τα ιαματικά θαύματα που καταγράφονται εις τις
επιγραφές της Επιδαύρου και ευρέθησαν κατά τις ανασκαφές είναι πολλά. Εδώ
αναφέρονται μόνο τα μέχρι εις τα αποτελέσματα των
αρχαιολογικών ανασκαφών που δημοσιεύθηκαν στο έργο : «Inscription from Epidauros, Edelstein, Emma J. And Ludwig Edelstein. Asclepius: Collection and Interpretation of the
Testimonies. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 19.., 19..».
[αναπαραγωγή από την ακόλουθο
ιστοσελίδα άρθρου με την επωνυμία μέλος ................, Ιέρ.... της .................υ ...ν.ς – http://www.h....i.r...on.gr/doc/............htm
].
Από διασωθείσα επιγραφή του Ασκληπιείου
έχουμε την θεραπεία του τυφλού Έρμωνα, από την Θάσο: «Έρμων Θάσιος τούτο τυφλόν
εόντα ιάσατο, μετά δε τούτο τα ίατρα ουκ απάγον, τα τω ιερώ, επόησε τυφλόν
αύθις, αφικόμενον δ’ αυτόν και πάλιν εγκαθεύδοντα υγιή κατέστασε». Που
σημαίνει: «Τον Έρμωνα από την Θάσο, που ήταν τυφλός, εθεράπευσε.
Κατόπιν τις, επειδή δεν έφερε την αμοιβή των
ιατρών [τα ίατρα] στον ιερό ναό, τον έκαμε και πάλι τυφλό.
Όταν δε και πάλι επέστρεψε, τις εγκοιμηθεί,
τον θεράπευσε εκ νέου».
[επιγραφές ιααμάτων εις το Ασκληπιείο
Επιδαύρου : Καββαδίας («Αρχαιολογική Εφημερίς»18..), Baunack (“Studien auf dem Gabiete des Griechischen und der Arischen Sprachen] Prellwitz (“Griechische Dialect-Inschriften”, 3, Gottengen, 18..), Reinach (“Revue Archaeologique”, 18.. και “Fouilles d’ Epidaure”), Wilamowitz ( στο “Hermes” ...), Diehi (στο “Hermes” ..), και στο ιατρικό περιοδικό «Γαληνός» (τεύχος .., 18.. – τεύχος .., 18.. και τεύχος .., 18..).
Και ενώ δεν δίδεται το ίαμα, δίδεται μια
σημαντικότατη γραπτή πληροφορία: Οι ιατροί ιερείς του Ασκληπιείου της
Επιδαύρου, μπορούσαν όποτε ήθελαν να θεραπεύουν την τύφλωση και
όποτε ήθελαν να την επαναφέρουν στον θεραπευμένο τυφλό !
Η ιστορία αυτή είναι χαραγμένη εις τις πλάκες του Ασκληπιείου, που ήσαν υποχρεωμένοι να αφιερώνουν όλοι οι θεραπευμένοι ασθενείς, προς παραδειγματισμό των επομένων. Ήτο ένα είδος διαφημίσεως, θα λέγαμε, των επιτευγμάτων του Ασκληπιείου, αλλά και ένα είδος βάσεως δεδομένων, θα λέγαμε σήμερα, για τους ιερείς, για να μείνουν οι θεραπείες εις το μέλλον και να μην χαθεί η γνώση.
Πηγές : Περισσότερα για τις ανακαλυφθείσες επιγραφές ιαμάτων στο Ασκληπιείο Επιδαύρου : Καββαδίας [«Αρχαιολ. Εφημ.» 18..], Baunack [«Studien auf dem Gebiete des Griechischen und der Arischen Sprachen», Λειψία, 1886], Prellwitz [«Griechische DialectInschriften», 3, Gottengen, 1889], Reinach [ «Revue Archaeologique» , 18.. και «Fouilles d’ Epidaure»], Wilamowitz [στο «Hermes» ..], Diehl [στο «Hermes» ..], και εις το ιατρικό περιοδικό «Γαληνός» [τ. ..,..,.. του 18..] http://www.xronos.gr/detail.php?ID=5....4 17-..-20.. άρθρο του λαογράφου Γεωργίου Λεκάκη εις την ηλεκτρονική εφημερίδα ΧΡΟΝΟΣ.
Η ιστορία αυτή είναι χαραγμένη εις τις πλάκες του Ασκληπιείου, που ήσαν υποχρεωμένοι να αφιερώνουν όλοι οι θεραπευμένοι ασθενείς, προς παραδειγματισμό των επομένων. Ήτο ένα είδος διαφημίσεως, θα λέγαμε, των επιτευγμάτων του Ασκληπιείου, αλλά και ένα είδος βάσεως δεδομένων, θα λέγαμε σήμερα, για τους ιερείς, για να μείνουν οι θεραπείες εις το μέλλον και να μην χαθεί η γνώση.
Πηγές : Περισσότερα για τις ανακαλυφθείσες επιγραφές ιαμάτων στο Ασκληπιείο Επιδαύρου : Καββαδίας [«Αρχαιολ. Εφημ.» 18..], Baunack [«Studien auf dem Gebiete des Griechischen und der Arischen Sprachen», Λειψία, 1886], Prellwitz [«Griechische DialectInschriften», 3, Gottengen, 1889], Reinach [ «Revue Archaeologique» , 18.. και «Fouilles d’ Epidaure»], Wilamowitz [στο «Hermes» ..], Diehl [στο «Hermes» ..], και εις το ιατρικό περιοδικό «Γαληνός» [τ. ..,..,.. του 18..] http://www.xronos.gr/detail.php?ID=5....4 17-..-20.. άρθρο του λαογράφου Γεωργίου Λεκάκη εις την ηλεκτρονική εφημερίδα ΧΡΟΝΟΣ.
Επίσης υπήρχε θεραπεία τυφλών διαμέσου
τραγουδιών. Η Ελένη παρήγγειλε να πει εις τον Στησίχορο να ψάλλει γι’ αυτήν
«μία παλινωδία», εάν επιθυμούσε να επαναποκτήσει το φως του! Τότε ο Στησίχορος
αμέσως συνέθεσε νέους ύμνους προς τιμήν της Ελένης, οπότε επανηύρε την όρασή
του!..
Ως γνωστόν, ο Στησίχορος σε κάποιο ποίημά του έψεξε την θλιβερή Ελένη για την ερωτική φυγή της με τον Πάρι εις την Τροία.
Ως γνωστόν, ο Στησίχορος σε κάποιο ποίημά του έψεξε την θλιβερή Ελένη για την ερωτική φυγή της με τον Πάρι εις την Τροία.
Αλλά γι’ αυτήν την «ασέβειά» του ο ποιητής
τυφλώθηκε!
Τότε, βάσει της εντολής, έγραψε μια
παλινωδία, δηλ. μια ωδή με την οποία επανέρχετο εις το θέμα και το ανασκεύαζε,
το άλλαζε [εξ αιτίας του έμεινε να λέμε παλινωδία, κάθε αναίρεση και ανάκληση
λεχθέντων].
Κι έτσι ξαναβρήκε το φως του.
{[Πηγές : Περισσότερα για τις ανακαλυφθείσες επιγραφές ιαμάτων στο Ασκληπιείο Επιδαύρου: Καββαδίας [«Αρχαιολογική Εφημερίδα» 18..], Baunack [«Studien auf dem Gebiete des Griechischen und der Arischen Sprachen», Λειψία, 18..], Prellwitz [«Griechische DialectInschriften», 3, Gottengen, 18..], Reinach [«Revue Archaeologique», 1884 και «Fouilles d’ Epidaure»], Wilamowitz [στο «Hermes» ..], Diehl [στο «Hermes» ..], και εις το ιατρικό περιοδικό «Γαληνός» [τ. ....,..,.. του 18..][ Κόνων «Διηγήσεις», εκδ. «Ερωδιός», Παυσανίας «Λακωνικά» (..,.....3)] http://www.xronos.gr/detail.php?ID=5...7&sphrase_id=115..... απόσπασμα εκ του άρθρου του συγγραφέως Γεωργίου Λεκάκη εις την προαναφερθείσα ιστοσελίδα της ηλεκτρονικής εφημερίδος ΧΡΟΝΟΣ}.
{[Πηγές : Περισσότερα για τις ανακαλυφθείσες επιγραφές ιαμάτων στο Ασκληπιείο Επιδαύρου: Καββαδίας [«Αρχαιολογική Εφημερίδα» 18..], Baunack [«Studien auf dem Gebiete des Griechischen und der Arischen Sprachen», Λειψία, 18..], Prellwitz [«Griechische DialectInschriften», 3, Gottengen, 18..], Reinach [«Revue Archaeologique», 1884 και «Fouilles d’ Epidaure»], Wilamowitz [στο «Hermes» ..], Diehl [στο «Hermes» ..], και εις το ιατρικό περιοδικό «Γαληνός» [τ. ....,..,.. του 18..][ Κόνων «Διηγήσεις», εκδ. «Ερωδιός», Παυσανίας «Λακωνικά» (..,.....3)] http://www.xronos.gr/detail.php?ID=5...7&sphrase_id=115..... απόσπασμα εκ του άρθρου του συγγραφέως Γεωργίου Λεκάκη εις την προαναφερθείσα ιστοσελίδα της ηλεκτρονικής εφημερίδος ΧΡΟΝΟΣ}.
Χριστιανική ιστορία
Η θεραπεία του τυφλού από τον Ιησού
Την Κυριακή του τυφλού, λέγεται η παραβολή
της θεραπείας του από τον Ιησού, μέσα από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο από το
κεφάλαιο ., και τους στίχους .-.. :
. Καὶ παράγων εἶδεν ἄνθρωπον
τυφλὸν ἐκ
γενετῆς.
. καὶ ἠρώτησαν
αὐτὸν οἱ
μαθηταὶ αὐτοῦ
λέγοντες· ῥαββί,
τίς ἥμαρτεν,
οὗτος ἢ οἱ
γονεῖς αὐτοῦ, ἵνα
τυφλὸς
γεννηθῇ;
. ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς· οὔτε οὗτος ἥμαρτεν
οὕτε οἱ γονεῖς αὐτοῦ, ἀλλ᾿ ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ ἐν αὐτῷ·
. ἐμὲ δεῖ ἐργάζεσθαι
τὰ ἔργα
τοῦ
πέμψαντός με ἕως ἡμέρα
ἐστίν·
ἔρχεται
νὺξ ὅτε οὐδεὶς
δύναται ἐργάζεσθαι.
. ὅταν ἐν τῷ κόσμῳ ὦ, φῶς εἰμι
τοῦ
κόσμου.
. ταῦτα εἰπὼν ἔπτυσε χαμαὶ καὶ ἐποίησε πηλὸν ἐκ τοῦ
πτύσματος καὶ ἐπέχρισε
τὸν
πηλὸν ἐπί
τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ
τυφλοῦ
. καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὕπαγε νίψαι εἰς τὴν
κολυμβήθραν τοῦ
Σιλωάμ, ὃ ἑρμηνεύεται
ἀπεσταλμένος,
ἀπῆλθεν
οὖν καὶ ἐνίψατο,
καὶ ἦλθε
βλέπων.
. Οἱ οὖν γείτονες
καὶ οἱ θεωροῦντες αὐτὸν τὸ πρότερον ὅτι
τυφλὸς ἦν, ἔλεγον·
οὐχ οὗτός ἐστιν
ὁ
καθήμενος καὶ
προσαιτῶν;
. ἄλλοι ἔλεγον ὅτι οὗτός ἐστιν·
ἄλλοι
δὲ ὅτι ὅμοιος
αὐτῷ ἐστιν.
ἐκεῖνος ἔλεγε
ὅτι ἐγώ εἰμι.
. ἔλεγον οὖν αὐτῷ· πῶς ἀνεῴχθησάν
σου οἱ ὀφθαλμοί;
. ἀπεκρίθη ἐκεῖνος
καὶ εἶπεν·
ἄνθρωπος
λεγόμενος ᾿Ιησοῦς
πηλὸν ἐποίησε
καὶ ἐπέχρισέ
μου τοῦς ὀφθαλμοὺς καὶ εἶπέ
μοι· ὕπαγε
εἰς τὴν
κολυμβήθραν τοῦ
Σιλωὰμ καὶ
νίψαι· ἀπελθὼν δὲ
νιψάμενος ἀνέβλεψα.
. εἶπον οὗν αὐτῷ· ποῦ ἐκείνος;
λέγει ούκ οἴδα
. ῎Αγουσιν αὐτὸν πρὸς τοὺς Φαρισαίους, τόν ποτε τυφλόν.
. ἦν δὲ σάββατον
ὅτε τὸν
πηλὸν ἐποίησε
ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ ἀνέῳξεν
αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς.
. πάλιν
οὖν ἠρώτων
αὐτὸν καὶ οἱ
Φαρισαῖοι πῶς ἀνέβλεψεν.
ὁ δὲ εἶπεν
αὐτοῖς·
πηλὸν ἐπέθηκέ
μου ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμούς, καὶ ἐνιψάμην,
καὶ
βλέπω.
. ἔλεγον οὖν ἐκ τῶν Φαρισαίων τινές· οὗτος ὁ ἄνθρωπος
οὐκ ἔστι
παρὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι τὸ
σάββατον οὐ
τηρεῖ. ἄλλοι
ἔλεγον·
πῶς
δύναται ἄνθρωπος
ἁμαρτωλὸς
τοιαῦτα
σημεῖα
ποιεῖν·
καὶ
σχίσμα ἦν ἐν αὐτοῖς·
. λέγουσι
τῷ
τυφλῷ
πάλιν· σὺ τί
λέγεις περὶ αὐτοῦ, ὅτι ἤνοιξέ
σου τοὺς ὀφθαλμούς;
ὁ δὲ εἶπεν ὅτι
προφήτης ἐστίν.
. οὐκ ἐπίστευσαν
οὖν οἱ ᾿Ιουδαῖοι
περὶ αὐτοῦ ὅτι
τυφλὸς ἦν καὶ ἀνέβλεψεν,
ἕως ὅτου ἐφώνησαν τοὺς γονεῖς αὐτοῦ τοῦ ἀναβλέψαντος
. καὶ ἠρώτησαν
αὐτοὺς
λέγοντες· οὗτός ἐστιν
ὁ υἱὸς ὑμῶν, ὃν ὑμεῖς
λέγετε ὅτι
τυφλὸς ἐγεννήθη;
πῶς οὖν ἄρτι
βλέπει;
. ἀπεκρίθησαν δὲ αὐτοῖς οἱ
γονεῖς αὐτοῦ καὶ εἶπον·
οἴδαμεν
ὅτι οὗτός ἐστιν
ὁ υἱὸς ἡμῶν
καί ὅτι
τυφλὸς ἐγεννήθη·
. πῶς δὲ νῦν βλέπει οὐκ οἴδαμεν, ἢ τίς ἤνοιξεν
αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἡμεῖς οὐκ οἴδαμεν·
αὐτὸς ἡλικίαν ἔχει,
αὐτὸν ἐρωτήσατε,
αὐτὸς
περὶ ἑαυτοῦ
λαλήσει.
[Αναγιγνωσκόμενα Ευαγγέλια –
ερμηνεία Ιωάννου Μεσολωρά 1909 Έκδοσις 12η υπό των Ζηλωτών
Αγιορειτών Πατέρων 2000].
Η βιβλιογραφία αποκρύπτεται, επειδή αναπαράχθηκαν άρθρα του συγγραφέως άνευ αναφοράς του ονόματός
του, της ιστοσελίδος αλλά και του βιβλίου μέρος α που αναφέρεται κάτωθι.
Απόσπασμα
από το βιβλίο του συγγραφέως Ομήρου Ερμείδη με τον τίτλο «Αναμνήσεις από το
μέλλον του χθες» 2019, https://ygeiaerwtaspsyxikhygeia.blogspot.com/
- Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του
περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει
ενεργός σύνδεσμος (link). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που
ισχύουν στην Ελλάδα.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση
της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων,
παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι
απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς
απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’
οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.