Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 2017

Ιπποκράτης: «Ωφελέειν, ή μη βλάπτειν» - Ippocrate: "Beneficio o non male "



Ιπποκράτης: «Ωφελέειν, ή μη βλάπτειν»

Ο Ιπποκράτης είναι ο πρώτος στην ιστορία της ιατρικής ο οποίος διατυπώνει το περίφημο Ωφελέειν, ή μη βλάπτειν. Τι σημαίνει η λακωνική αυτή δήλωση του Ιπποκράτη; Σε ποιον απευθύνεται; Ποια είναι η σημασία της; [Αλέξανδρος Τηλικίδης φυσίατρος, Βελονιστής, Βοτανοθεραπευτής]
Το «Ωφελέειν, ή μη βλάπτειν» αναφέρεται στην σχέση θεραπευτή και ασθενή. Ο ασθενής είναι εκείνος ο οποίος βρίσκεται σε μια κατ’ ανάγκη μειονεκτική θέση. Ο βασικός λόγος της μειονεξίας του, είναι ότι αδυνατεί ν’ αντιμετωπίσει μόνος ένα δικό του πρόβλημα και υποχρεώνεται ν’ απευθυνθεί σ’ ένα συνάνθρωπό του προκειμένου να τον βοηθήσει.
Ζητάει βοήθεια ο ασθενής απ’ τον θεραπευτή, όπως ακριβώς και ο ναυαγός απ’ τον σωτήρα του. Τι πιο εύλογο, απ’ το να προσφέρει ο θεραπευτής ανιδιοτελώς την βοήθειά του στον ασθενή όπως ακριβώς και ο σωτήρας προσφέρει ανιδιοτελώς την βοήθειά του στον ναυαγό.
Συμβαίνει όμως πάντοτε αυτό, ή μήπως σ’ αυτήν την τόσο εύθραυστη σχέση, οι θεραπευτές αναπτύσσουν εγωπαθείς συμπεριφορές εις βάρος των ασθενών μ’ αποτέλεσμα αντί να ωφελούν τελικά να βλάπτουν τον ασθενή τους;
Η εγωπαθής συμπεριφορά του θεραπευτή, αναπτύσσεται εξ’ αίτιας της πρόσκαιρης και φευγαλέας πλεονεκτικής θέσης που βρίσκεται κατά την επαφή του με τον ασθενή. Συνίσταται ουσιαστικά η εγωπαθής αυτή συμπεριφορά, σε μια δυνατότητα ελέγχου και άσκησης εξουσίας, εις βάρους του μειονεκτούντος ασθενούς.
Ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του θεραπευτή- γιατρού η δυνατότητα ελέγχου εις βάρος τού ασθενούς μπορεί να του αποδώσει:
α) Ψυχολογικά οφέλη:
Να κάνει ο θεραπευτής τον ασθενή να αισθανθεί άσχετος, αδαής, κατώτερος και ανεπαρκής. Μέσα απ’ αυτήν την υποτίμηση του ασθενούς, να αναδυθεί η σοφία και η εμπειρία του θεραπευτή, επίδειξη δύναμης και ισχύος, προκειμένου να ικανοποιήσει βαθύτερες ανεπάρκειες και ανασφάλειες του. Ταυτόχρονα μέσα απ’ την ψυχολογική εξάρτηση που σκόπιμα ο θεραπευτής επιδιώκει ν’ αναπτύξει ο ασθενής, μπορεί ν’ ασκηθεί έλεγχος στον ασθενή, το οποίο είναι και στην ουσία η βαθύτερη επιδίωξη του εγωπαθούς θεραπευτή- γιατρού.
β) Οικονομικά οφέλη:
Αυτή είναι η χειρότερη πλευρά του θέματος, όπου ο γιατρός θεραπευτής απομυζά οικονομικά τους ασθενείς του. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η οικονομική απομύζηση των ασθενών είναι άλλο πράγμα απ’ την δίκαιη αμοιβή που ο θεραπευτής απαιτεί προκειμένου να βιοποριστεί και να συνεχίσει το θεραπευτικό του έργο.
Δεν σημαίνει δηλαδή ότι όποιος θεραπευτής γιατρός αμείβεται για τις θεραπευτικές του υπηρεσίες διαπράττει κάτι ηθικά μεμπτό. Ίσα-ίσα η δίκαιη αμοιβή, είναι επιθυμητή και από τον ασθενή, προκειμένου να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του, να προσφέρει ενέργεια και ταυτόχρονα να κλείσει τους ανοιχτούς λογαριασμούς με τον θεραπευτή, εξαιτίας της πρόσκαιρης και φευγαλέας μειονεξίας του.
Όμως όταν ο θεραπευτής προσδοκά κάτι περισσότερο απ’ αυτήν την δίκαιη αμοιβή, τότε τα πράγματα εκτρέπονται προς την ανηθικότητα. Η οικονομική αφαίμαξη των ασθενών, συμβαίνει κατά κόρον απ’ τους λειτουργούς της σύγχρονης ιατρικής, καθώς είναι χειροπόδαρα δεμένοι μέσα στα δίκτυα των φαρμακευτικών εταιριών.
Έτσι βλέπουμε να δίνονται αφειδώς φάρμακα χωρίς λόγο, να γίνονται εγχειρήσεις χωρίς λόγο, κ.ο.κ. Το ίδιο όμως ακριβώς συμβαίνει και από τους εναλλακτικούς θεραπευτές, γιατί δεν έχει να κάνει με το σύστημα άσκησης της ιατρικής, αλλά με την ανθρώπινη πλεονεξία που είναι ένα απ’ τα έμφυτα πάθη της ανθρώπινης φύσης.
γ) Σεξουαλικά οφέλη:
Εδώ έχουμε μια αντίστοιχη περίπτωση με την προηγούμενη. Ο θεραπευτής λόγω της πλεονεκτικής του θέσης μπορεί να ασκήσει σεξουαλική επιρροή στους ασθενείς του. Βέβαια δεν είναι ηθικά μεμπτό να γίνουν ζευγάρι δύο άνθρωποι που έτυχε να γνωριστούν ως θεραπευτής με ασθενή. Όταν όμως αυτό γίνεται κατ’ εξακολούθηση και με σκοπό, πάλι ο θεραπευτής περιέρχεται σε κατάσταση ανηθικότητας και επί της ουσίας βλάπτει αντί να ωφελεί τον ασθενή του.
Η σχέση θεραπευτή – γιατρού και ασθενούς, είναι μια ευαίσθητη σχέση, η οποία έχει ένα και μόνο αντικειμενικό λόγο ύπαρξης, το να ωφεληθεί ο ασθενής, χωρίς να βλαφθεί. Αυτό είναι το ηθικό νόημα των λόγων του Ιπποκράτη.
Όταν στην σχέση αυτή, παρεισφρήσει το δαιμόνιο της ανθρώπινης πλεονεξίας, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, τότε κατ’ ανάγκη ο ασθενής βλάπτεται χωρίς να ωφελείται. Έτσι η ουσία της Ιπποκρατικής ρήσης καταργείται και το θεραπευτικό έργο ματαιώνεται.
Όμως δεν είναι μόνο ο ασθενής που βλάπτεται όταν ο θεραπευτής γιατρός περιέρχεται στην κατάσταση πλεονεξίας και ελέγχου. Επειδή η θεραπευτική διεργασία έχει έντονα μεταφυσικές διαστάσεις φαίνεται ξεκάθαρα ότι όταν ο άλλος πνίγεται και ο θεραπευτής προσπαθεί πριν τον σώσει να τον εκμεταλλευτεί, όλο αυτό κάποια στιγμή στρέφεται ενάντια στον θεραπευτή – γιατρό.
Όταν πλουτίζεις απ’ τον πόνο των ανθρώπων, στο τέλος θα τον υποστείς.
Η κατάρρευση η οποία παρατηρείται στο σύγχρονο ιατρικό σύστημα στον Δυτικό κόσμο, η απαξίωσή του απ’ τους ασθενείς και η στροφή τους προς τις λεγόμενες εναλλακτικές θεραπείες, είναι αποτέλεσμα της απομάκρυνσης των σύγχρονων γιατρών απ’ αυτήν την θεμελιώδη ηθική επιταγή που θέτει ο Ιπποκράτης:
«Ωφελέειν, ή μη βλάπτειν»
Οι σύγχρονοι γιατροί θεωρούν ότι αν στην σχέση θεραπευτή και ασθενούς υπάρχει μια ηθική πλευρά και μια τεχνική πλευρά, τότε το σημαντικό γι’ αυτούς είναι το τεχνικό και όχι το ηθικό μέρος. Πλανώνται όμως οικτρά. Γιατί η θεραπεία είναι απ’ τα έργα της ανθρώπινης φύσης που για να τελεστεί πρέπει να έχει ακλόνητες ηθικές βάσεις, όπως το απόφθεγμα του Ιπποκράτη «να ωφελείς χωρίς να βλάπτεις» που είναι και η βασική παρακαταθήκη του πατέρα της Ιατρικής προς όλους τους θεραπευτές γιατρούς.
Χωρίς αυτή την ηθική βάση, ακόμα και με τεχνολογική υπεροπλία, κάθε θεραπευτικό έργο καθίσταται ανεπαρκές και επικίνδυνο τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους θεραπευτές-γιατρούς. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αδιαφορούμε για το τεχνικό μέρος του θεραπευτικού έργου, αλλά οπωσδήποτε δεν είναι η τεχνολογική επάρκεια ασφαλής προϋπόθεση επίτευξης θετικού θεραπευτικού έργου.
Το βαθύτερο νόημα του «ωφελέειν, μη βλάπτειν» είναι η άνευ όρων αγάπη του θεραπευτή προς τον ασθενή. Μόνο η αγάπη ως βαθύτερο κίνητρο και ηθικό θεμέλιο της θεραπείας, μπορεί να ευεργετήσει τόσο τον ασθενή, όσο και τον θεραπευτή. Η αγάπη μπορεί να συγχωρήσει την απειρία ή την σύγχυση στην οποία ο θεραπευτής ανά πάσα στιγμή μπορεί να περιέλθει κατά την επαφή του με τις άπειρες μορφές που μπορεί να πάρει η ανθρώπινη οδύνη και ασθένεια. Η αγάπη δημιουργεί ένα προστατευτικό μανδύα, γύρω απ’ τον θεραπευτή- γιατρό και εμποδίζει την μετάδοση της νοσηρότητας απ’ τον ασθενή.
Για όλους αυτούς τους λόγους, οι σύγχρονοι θεραπευτές- γιατροί της Δυτικής ή της εναλλακτικής ιατρικής, θα πρέπει να λάβουν πολύ σοβαρά υπ’ όψιν τους την σημασία που έχει κατά την τέλεση του θεραπευτικού έργου, το να ωφελούμε χωρίς να βλάπτουμε τους ασθενείς μας, προς όφελος όλων.
Ο Ιπποκράτης είναι αληθινά αξεπέραστος καθώς διέπονταν από εξαιρετικά σημαντικές αρχές και χωρίς παρεκκλίσεις, τις οποίες δυστυχώς έχουμε απολέσει εδώ και δεκαετίες: Η σύγχρονη ιατρική απαρνήθηκε τον Ιπποκράτη και τον όρκο του
https://ygeiaerwtaspsyxikhygeia.blogspot.com/ -  Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος (link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.