Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017

Γιατροσόφια από την Ευρυτανία του παλαιού καιρού – Ciarlataneria da Evritania del vecchio tempo




[ η φωτογραφία προέρχεται από την ακόλουθη ιστοσελίδα : http://krasodad.blogspot.gr/2011/06/blog-post_7074.html ]
Γιατροσόφια από την Ευρυτανία του περασμένου καιρού

Γιατροσόφια (φάρμακα)
Ο τεχνικός ύπνος και η νάρκωση επιτυγχάνεται με τ' αφιόνι, που είναι καρπός παπαρούνας. Τα στουμπάνε και πίνουν το ζουμί. (Το αφιόνι έσωσε την κατάσταση και με τα κλάματα των μικρών παιδιών κατά την εξόδου του Μεσολογγίου). Νάρκη, επιφέρει και η χουχούτα (τάτλα), χορταρικό σαν την κολιτσίδα που φύεται μονάχο του πιο πολύ στην περιοχή της Δ. Ευρυτανίας. Καταπραϋντικό στους πόνους είναι και ο βάλσαμος. Για εσωτερική χρήση βράζουν το κίτρινο λουλούδι του και το πίνουν σα ρόφημα, ενώ για εξωτερική το τρίβουν και το κάνουν αλοιφή με παλιό λάδι. Σταματάει αμέσως την αιμορραγία. Δίνει και αντισηπτικό υγρό που αλείφουν τα πτώματα για να διατηρούνται, (εξ ου και μπαλσάμωμα). Αντισηπτικές ιδιότητες έχει και η ρίγανη. (Ο σκοτωμένος λαγός για να διατηρηθεί, θέλει λίγα κλωνάρια ρίγανη στην κοιλιά του). Μαλακώνει ακόμα τον πονόδοντο και δίνει ρόφημα και την ευκοιλιότητα και τον κοιλόπονο. (Την έβαζαν επίσης για νοστιμιά στη σαλάτα, το ριγανάτο του φούρνου ή στο σουφλιμά). Το σκουρπίδι, που βγαίνει ανάμεσα στα πουρνάρια, είναι μοναδικό για τους κοιλόπονους των μικρών παιδιών. Το άνθος του χαμόμηλου, (το συνιστά πολύ και η επιστήμη), δίνει το αρωματικό του ρόφημα που μαλακώνει το στομάχι κι όλο το πεπτικό σύστημα. Για την ίδια περίπου χρήση είναι και το τίλιο, το φασκόμηλο, η μαντζουράνα, τα ξερά τριαντάφυλλα, τα άνθη της μολόχας και το βουνίσιο τσάι. Τα φύλλα της μολόχας δίνουν το κατάπλασμα για εξωτερικούς όγκους, όπως και το ψημένο κρεμμύδι με ζάχαρη και στάχτη, ο βρασμένος τραχανάς και ο κρόκος του αυγού με στουμπημένη σταφίδα. Όταν όμως σπάσει το σπυρί, τότε καθαρίζει με το ελατορέτσινο. Το αίμα καθαρίζει με ρόφημα από λουλούδια της ασφάκας, με τρυφερά φύλλα καρυδιάς, με αλοή, με αψιφιά ή με χάπια από δάκρυ ελατίσιου ρετσινιού. Τα φύλλα του ευκάλυπτου και η αψιφιά με την αλοή δίνουν το φάρμακο κατά της ελονοσίας. Το αγνό μέλι με σκόνη από άνθη ανυχακιού ή με τρίμματα απ’ τους καρπούς του μελαθρακιού ή αναποδογενιού είναι για τις αμυγδαλές και το καθάρισμα του αίματος. Στα μικρά παιδιά η θεραπεία αυτή γίνεται με χυμό από ρόδο ή ζόχι .Τα παραδάκια (καρποί σαν φακή ομώνυμου φυτού, που φυτρώνει σε πετρώδη εδάφη) και το αναποδογένι είναι το αμελέτητο. Για τη σούφρα που βγάζουν τα μικρά παιδιά, υπάρχει ειδικό χορτάρι που μοιάζει με τη μυρωδιά και λέγεται "σουφροχόρτι". Τα νεφρά καθαρίζουν με ρόφημα από συρτό (χόρτο που έρπει σαν την αγριάδα σε χοντροχώραφα) απ’ τα τσόφλια του άσπρου κρεμμυδιού και τα ξερό τριφύλλι. Το πεντανεύρι, που βγαίνει σε βαρκότοπους, συνίσταται για το ζάχαρο και τις αμοιβάδες. Οι αμοιβάδες καταπολεμούνται και με το ρόφημα από άνθη δεντρολίβανου ή τους χυμούς των φύλλων του καρυοφυλλιού.
Το πεπτικό σύστημα καθαρίζει και το στομάχι μαλακώνει με τις ρίζες της αγριάδας. Οι γαστρούλες που φυτρώνουν σε παλιούς και νοτισμένους τοίχους γιατρεύουν τα χελώνια. Το ξυνόγαλο είναι για την δυσκοιλιότητα και το ψημένο κυδώνι ή οι καρποί της κρανιάς είναι για την ευκοιλιότητα.
Φτιασίδια (καλλυντικά) 
Η γυναίκα των χωριών μας, προσπαθούσε να συμπληρώσει την άψογη φυσική της εμφάνιση με διάφορα παρασκευάσματα που κάνει μόνη της. Η καλύτερη λοσιόν για τα χέρια και το πρόσωπο, γίνονταν με πικραμύ¬γδαλα στουμπισμένα που έμεναν μια με δυο μέρες στο νερό ή με γαλάκτωμα από σταρένιο ζυμάρι ή και με υγρό από φλούδες πορτοκαλιού. Τα μαλλιά μαύριζαν, δεν έπεφταν κι ήταν αφράτα όταν λούζονταν με τα λεγόμενα «βρασίδια». Ήταν νερό που έβρασε με φύλλα καρυδιάς, σκίνου, βάγιας, δεντρολίβανου ή ρίζες βάτου. Το μουστάκι και τα φρύδια τα έβαφαν με καμένο γαρίφαλο. Απ’ τους καρπούς της βάγιας έβγαζαν το δαφνόλαδο για τα μαλλιά. Το γιαούρτι, η ντομάτα και οι αγγουρόφλουδες ήταν για τα εγκαύματα και τα μπαλώματα του δέρματος. Οι φλούδες του λεμονιού και του πορτοκαλιού έκαναν αφράτη επιδερμίδα. Η αλοιφή που κρατάει το πρόσωπο μαλακό κι αφράτο γίνεται με ασπράδι απ’ αυγό, σαπούνι, λάδι και γιαούρτι. Η ντομάτα μαλάκωνε τους κάλους και τις παρανυχίδες. Το κρασόψωμο ήταν για τις πρέκνες. Η ψείρα καταπολεμιόνταν με τα φύλλα της πικροδάφνης και ο ψύλλος με του σκίνου.
Η χρήση του σαπουνιού ήταν μάλλον περιορισμένη. Τα ρούχα και κυρίως τ' άσπρα, τα καθάριζε το «κοφίνι» (αλισίβα = σταχτωμένο νερό) και νερό που έχει βράσει μέσα δεντρολίβανος.  Με μούργιες κι ακάθαρτα ελαιόλαδα έκαναν το σαπούνι της μπουγάδας, ενώ με δαφνόλαδο και ροδέλαιο το μοσχοσάπουνο.
Οι καλύτερες ώρες για να πιούμε το αφέψημά μας
Το πρωί νηστικοί: Τα αποτοξινωτικά, τα καθαρτικά, τα διουρητικά, τα επουλωτικά του στομάχου και του εντέρου και τα αντιπαρασιτικά του εντέρου.
Ώρες 10:00 ή 16:00: Δυο ώρες πριν από τα γεύματα. Τα προστατευτικά του ήπατος, τα αντιρρευματικά, τα αντισηπτικά, τα αντιβηχικά, τα καρδιοτονωτικά, τα βοηθητικά στις αγωγές της περιόδου.
20 λεπτά πριν από γεύματα: Τα τονωτικά, τα αντιόξινα, όσα βοηθούν στις περιπτώσεις έλλειψης μεταλλικών αλάτων.
Μετά τα γεύματα: Τα χωνευτικά, τα καταπραϋντικά, τα αντιόξινα, τα αντιζυμωτικά και τα βοηθητικά για την αποβολή των εντερικών αερίων.
Πριν κοιμηθείτε: Τα καταπραϋντικά, τα καθαρτικά, τα καρδιοτονωτικά, τα ροφήματα που βελτιώνουν τη κυκλοφορία του αίματος.
Οι πιο συνηθισμένοι τρόποι χρήσης
ΕΓΧΥΜΑ: Μόλις αρχίσει το νερό να βράζει, το κατεβάζουμε από τη φωτιά και ρίχνουμε μέσα το βότανο. Το αφήνουμε για 10-20 λεπτά, το σουρώνουμε και το χρησιμοποιούμε. Οι συνηθισμένες αναλογίες για το έγχυμα είναι από 1-3 κουταλάκια του γλυκού για κάθε φλιτζάνι νερό.
ΑΦΕΨΗΜΑ: Παίρνουμε το θεραπευτικό μέρος του φυτού και το βράζουμε με νερό. (Συνήθως βράζονται τα σκληρά τμήματα του φυτού: ρίζες, φλούδες, κοτσάνια, σπόροι). Αν είναι ψιλοκομμένα χρειάζονται βράσιμο μόνο για 5 λεπτά, άλλων 5-15 λεπτά. Τρεις κουταλιές σε δύο φλιτζάνια νερού και να καταναλωθούν σε 12 ώρες.
ΑΛΟΙΦΗ: Η αλοιφή γίνεται με πρώτη ύλη το έγχυμα, το αφέψημα, το χυμό ή τη σκόνη του βοτάνου, που τα δουλεύουμε με κερί ή βούτυρο ή και με αλεύρι, μέχρι να γίνουν ένα σώμα και τα διατηρούμε μέσα σε βαζάκι.
ΒΑΜΜΑ: Για να φτιάξουμε το βάμμα παίρνουμε το βότανο και το βάζουμε σε ένα μπουκάλι με οινόπνευμα. Οι αναλογίες γενικά είναι 5 μέρη λευκού οινοπνεύματος 70 βαθμών, για κάθε μέρος φυτού, (που θα έχει αλεστεί σε μίξερ ή θα το έχουμε κοπανίσει σε γουδί). Τα αφήνουμε για 5-15 ημέρες αναταράζοντας κάθε τόσο το δοχείο. Μετά φιλτράρουμε το βάμμα με ένα διηθητικό χαρτί (ή και με φίλτρο καφετιέρας), σε ένα άλλο δοχείο που μπορεί να διατηρηθεί για αρκετό καιρό. Το βάμμα το χρησιμοποιούμε μόνο για εξωτερική χρήση.
ΛΟΣΙΟΝ: Γίνεται όπως το έγχυμα, ή το αφέψημα και χρησιμοποιείται εξωτερικά στο μέρος που χρειάζεται θεραπεία, με απαλές κινήσεις μασάζ, για να την απορροφήσει το δέρμα. Λοσιόν μπορούμε να βάζουμε για δερματοπάθειες και για το τριχωτό μέρος του κεφαλιού.
Που ενδείκνυται το κάθε βότανο
Αλόη βέρα: Για έκζεμα, ζάχαρο, δυνάμωμα μαλλιών.
Αρχαγγελική: Τονωτική αναιμία, ευστόμαχη, συκώτι, εντερίτιδα, ρευματισμούς, αρθριτικά.
Αγριάδα: Πέτρες νεφρών, προστάτη, χολή, πολύ διουρητική.
Άγριο τριαντάφυλλο: Χοληστερίνη, ζάχαρο, άμυνα οργανισμού, περιέχει βιταμίνη C.
Αγριμόνιο: Ζαχαροδιαβήτη, φαρυγγίτιδα, πόνοι λαιμού, διάρροια.
Αλεξανδρινά φύλλα: Δυσκοιλιότητα.
Αλθαία: Μαλακτική, λαρυγγίτιδα, βήχα, φαρυγγίτιδα.
Αχιλλέα: Αιμορροΐδες, κιρσούς, γρίπη, άσθμα, λιποδιάλυση, κυτταρίτιδα.
Αψιθιά: Ζάχαρο, διαταραχές έμμηνων, χωνευτική, εμετούς.
Βασιλικός: Για καλή μνήμη, πονoκεφάλους, στομαχόπονους.
Βαλεριάνα: Ηρεμιστική, νεύρα, αϋπνίες, υστερία.
Βάτος: Ζαχαροδιαβήτη, διάρροια, πέτρες στα νεφρά, αρθριτικά, ρευματισμούς.
Γλυκάνισο: Κολικούς, αεροφαγία, χώνεψη, λιποδιάλυση, κοιλόπονους.
Γλυκόριζα: Αντιφλεγμονώδης, βήχα, κρυολόγημα, άσθμα, γαστρικά έλκη.
Γκίνσενγκ: Αφροδισιακό, τονωτικό, δίνει μακροζωία.
Δάφνη: Διαλύει τα άλατα του σώματος, για πυρετό.
Δενδρολίβανο: Ελιξίριο νεότητας, τριχόπτωση, πιτυρίδα, καρδιά, συκώτι.
Δίκταμο Κρήτης: Στομαχοπαθήσεις, αφροδισιακό, τονωτικό, ζάχαρο.
Εκουιζέτο: Προστάτης, κυστίτιδα, πέτρες στα νεφρά, ρευματικά.
Ευκάλυπτος: Βήχα, άσθμα, καλή λειτουργία αναπνευστικού, βακτηριοκτόνο.
Εχινάτσεα: Άμυνα οργανισμού, διεγερτικό του ανοσοποιητικού, αντιαλλεργικό.
Θυμάρι: Συκώτι, τονωτικό, χωνευ-τικό, στομάχι, καρδιά, ρευματισμούς.
Καλαμπόκι (φούντα): Πέτρες νεφρών, κύστη χολής, ουρικό οξύ, προστάτη.
Καλέντουλα: Εμμηναγωγική, κατά εκζέματος και ακμής.
Κάρδαμο/κακουλέ: Αφαιρεί φακίδες και πανάδες, καρδιοτονωτικό, περιέχει βιταμίνη C.
Κύμινο: Αεροφαγία, ορχίτιδα, χιονίστρες, δυσπεψία.
Κυπαρισσάκι: Προστάτη, κυστίτιδα, πέτρες νεφρών, ζάχαρο, διουρητικό.
Λεβάντα: Γενικό παυσίπονο, καρδιά, πονοκέφαλο, ιλίγγους, αϋπνία, σκόρο.
Λιναρόσπορος: Βήχα, δυσκοιλιότητα, αιμορροΐδες, πέτρες χολής.
Λουΐζα: Αδυνάτισμα, αέρια εντέρου, δυσκοιλιότητα, τυμπανισμούς, καλή διάθεση.
Λυκίσκος: Ζάχαρο, χοληστερίνη, ηρεμιστικό, αναφροδισιακό.
Μάραθο: Πέτρες νεφρών, αδυνάτισμα, λιποδιαλύτης.
Μαντζουράνα: Στομαχόπονους, αέρια, αϋπνίες, κοιλόπονο.
Μαστίχα Χίου: Ζάχαρο, χοληστερίνη, διουρητική, χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική.
Μελισσόχορτο: Ηρεμιστικό, αϋπνίες, διαλύει ουρικό οξύ, ταχυκαρδίες, υπέρταση.
Μέντα: Στομαχικές διαταραχές, γρίπη, ξηρόβηχα.
Μολόχα: Μαλακτική για το λαιμό, βήχα, λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα, γαστρίτιδα, άσθμα.
Πράσινο τσάι Κίνας: Χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, συκώτι, χολή, καρκίνο στομάχου.
Πικρόξυλο: Ζάχαρο, χοληστερίνη.
Πασιφλώρα: Ηρεμιστική, αϋπνίες, στρες, νεύρα.
Πιπερόριζα: Τονωτική, αφροδισιακή.
Πολυκόμπι: Πέτρες νεφρών, προστάτη, κύστη, ζάχαρο, αιμορροΐδες, σκώλικες εντέρου.
Πολυτρίχι: Βρογχίτιδες, τραχειίτιδες, κρυολόγημα, φλεγμονές ουρικών οδών, άσθμα.
Σαπουνόχορτο: Χολαγωγικό, καθαρτικό, έκζεμα, δερματίτιδα, νεφρά.
Σαλέπι: Πονόλαιμο, γρίπη.
Σιναμική: Δυσκοιλιότητα.
Σινάπι: Βρογχίτιδα, ρευματισμούς, πλευρίτιδα, νευραλγίες, καρδιά.
Σπαθόχορτο: Στομαχόπονους, ρευματισμούς, πληγές και κρεατοελιές (λάδι με σπαθόχορτο).
Σαμπούκο: Γρίπη, φαρυγγίτιδα, κρυολόγημα, βρογχικά, αλλεργικό άσθμα, βήχα.
Σκορπιδόχορτο: Πέτρες νεφρών, προστάτη, κυστίτιδα.
Τανατσέτο: Παράσιτα, χαλαρώνει αιμοφόρα αγγεία, ανακουφίζει πόνους περιόδου.
Ταραξάκο: Ίκτερο, ρευματισμούς, αιμορροΐδες, ζαχαροδιαβήτη.
Τσάι βουνού: Θερμαντικό, γρίπη, βήχα, ηρεμιστικό, αϋπνίες, αναιμία.
Τσουκνίδα: Αιμοκαθαρτικό, συκώτι, πέτρες νεφρών, διαλύει ουρικό οξύ, αφροδισιακό, περιέχει βιταμίνες A, B, C και μέταλλα.
Ύσσωπος: Ζάχαρο, άσθμα, χοληστερίνη, βρογχικά, υπέρταση.
Φασκόμηλο: Ζάχαρο, υπόταση, αναιμία, δυναμωτικό, στομάχι, μυϊκούς πόνους, γρίπη.
Χαμομήλι: Ηρεμιστικό, αϋπνίες, χωνευτικό, διουρητικό, ρευματισμούς.
Βιβλιογραφία: 1. Θ. Θωμόπουλος. Άρθρα του σε τοπικά περιοδικά με θέμα: «Γιατροσόφια, Φτιασίδια, Μπογιές».
https://ygeiaerwtaspsyxikhygeia.blogspot.com/ - Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.